Aκολουθεί μια σειρά δημοσιευμένων άρθρων "αλιευμένων" από το διαδίκτυο με πληροφορίες για τον ναό του Απόλλωνος ο οποίος είναι προσανατολισμένος και μονίμως στοχεύει...
"...στο άστρο του Σειρίου! Σύμφωνα με τη μυθολογία ο θεός Απόλλων έφυγε από αυτό το ναό και εγκαταστάθηκε σε αυτό το άστρο και ο ναός παρέμεινε έτσι προσανατολισμένος ώστε να μπορεί να επιστρέψει ο θεός όποτε το θελήσει",
όπως θα διαβάσετε παρακάτω.
Ο ναός έχει κατασκευαστεί έτσι ώστε να περιστρέφεται ακολουθώντας την θέση του Σείριου!
Ο άξονας περιστροφής της γης έχει μια κλίση 23.5° Αυτός ο άξονας κινείται αργά διαγράφοντας κύκλο κάθε 25.920 χρόνια. Σαν παράδειγμα αναφέρω ότι σε 14.000 χρόνια το άστρο Vega θα έχει πάρει την θέση του σημερινού Πολικού Αστέρα που βλέπουμε στο βόρειο ημισφαίριο πάντα στον βορρά. Προφανώς αυτόν τον αστρονομικό κύκλο συνυπολόγισαν στην κατασκευή οι κατασκευαστές του ναού.
Για πολλούς συντηρητικά σκεπτόμενους, ενδεχόμενα σαν και αυτό της τεχνητής ολίσθησης του Ναού είναι απίστευτα...ωστόσο οι μαθηματικοί και αστρονομικοί υπολογισμοί τα αποδεικνύουν υπενθυμίζοντας μας πως καμιά φορά ο πολύς ορθολογισμός ή και η επιστημονική αλαζονεία μπορεί να αποκλείσουν εκδοχές που, ενώ δείχνουν απίστευτες, είναι μάλλον οι πραγματικές.
ΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΕΤΡΑΚΗ : “ΕΡΕΥΝΩ ΒΡΙΣΚΩ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ”
Ο συγγραφέας παρουσιάζει μία θεωρία για τον Ναό του Επικουρείου Απόλλωνος και προκαλεί για την επιβεβαίωσή της.
Ο Στυλιανός Πετράκης αποδεικνύει πως ο Ναός κατασκευάστηκε κατά τέτοιο τρόπο διαμορφώθηκε-λαξεύτηκε σε κεκλιμένο βράχο, όπου τοποθετήθηκαν από τους αρχαίους τεχνίτες του, ένα στρώμα αργίλου, ένα στρώμα με βότσαλα θαλάσσης, ούτως ώστε να τεθεί η βάση του Ναού επάνω από αυτή την διαστρωμάτωση. Ώστε να περιστρέφεται περί του άξονά του και να ακολουθεί την μετάπτωση των Ισημεριών (δηλαδή έχει μία ολίσθηση 50′ και 2” της μοίρας).
Γράφει ο Σ. Πετράκης:
"Θα ήθελα να διατυπώσω τη γνώμη μου για τη σκοπιμότητα και τη λειτουργική του ναού του Επικουρείου Απόλλωνα, που βρίσκεται κοντά στην Ανδρίτσαινα στην Αρκαδία. Τότε το 1972 πήγα να μελετήσω τον προσανατολισμό, του άξονα του Ναού. Επειδή δεν κρατούσα πυξίδα, όπως ξανάγραψα, έμεινα και βγήκαν τα άστρα. Προέκτεινα τον άξονα του Nαoύ όπως παριστάνεται από τις ορθογώνιες πλάκες του ανώμαλου τώρα δαπέδου προς τον ουρανό και συνάντησα τον σημερινό πολικό αστέρα το α της Μικρής `Αρκτου. Είχε λοιπόν ένα θαυμάσιο προσανατολισμό από νότο προς Βορρά. ‘Όμως παρατήρησα, ότι ο Ναός έχει υποστεί μεγάλη φθορά, καθιζήσεις στο δάπεδο και στα νότια σκαλοπάτια, οι κίονες έχουν φύγει από την κατακόρυφο και μάλιστα ένας στην Νοτιοανατολική γωνία έχει σπάσει σαν να είχε πάθει μια στρέψη από μετατόπιση ή από μια ολίσθηση προς Νότο ολόκληρου του Ναού. Δεν μπορούσα να εξηγήσω τη μεγάλη αυτή κατασκευαστική φθορά του Ναού.
Εκεί στο Ναό συνάντησα τον κ. Πρίγκουρη, διευθυντή τότε της βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας και του είπα το σκοπό μου και τι βρήκα πάνω στον Ναό και τις παρατηρήσεις μου. Του έδωσα συνάντηση για το βράδυ και μου είπε. Εδώ και τέσσερα χρόνια κάποιος Αμερικανός αρχαιολόγος ο Κούπερ κάνει πηγάδια γύρω στα θεμέλια του ναού για να δει την στερεότητα των, για να τον αναστηλώσει κάποιο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο. Βρήκε, μου είπε, ότι τα θεμέλια στην ανατολική πλευρά κάθονται, σε βάθος δύο περίπου μέτρων, πάνω σε επίπεδο λαξευμένου βράχου. Συνάντησε τούνελ στα θεμέλια, βότσαλα θαλασσινά, και όπως γράφει κ. Θάνος Παπαθανόπουλος στο τεύχος 29 Δεκεμβρίου 1988 του περιοδικού. «Αρχαιολογία» στα θεμέλια υπάρχει ένα στρώμα από κιτρινοκόκκινο πηλώδες χώμα σε όλη την έκταση.
Στη νότια πλευρά ο Κούπερ βρήκε ότι ο ναός έχει φύγει από τη θέση του και κάθεται πάνω σε αναρρίμματα, μπάζα. Το σχέδιο της αναστήλωσης εγκαταλείφθηκε. Παρουσιάστηκε λοιπόν σε μένα ένα δύσκολο πρόβλημα. Πώς έφυγε ο ναός από τα θεμέλιά του και όμως ο άξονάς του να δείχνει τον βορρά, ο ναός είναι έτοιμος ύστερα από μερικές εκατοντάδες χρόνια να σωριαστεί καθώς βρίσκεται στην πλαγιά του υψώματος προς δυσμάς σε ένα βάραθρο. Διάβασα πολλά για το ναό, αλλά σύγχρονα πλούτιζα τις γνώσεις μου γύρω από την άγνωστη για μας σοφία των κατασκευαστών των αρχαίων ναών και μνημείων όπως έγραψα σε προηγούμενο κεφάλαιο.
Μου είπε πάλι ο κ. Πρίγκουρης, όταν βρισκόμαστε πάνω στο ναό, ότι δεξιά του Ναού, βλέποντας προς Βορρά και σε μια ψηλότερη κορυφή της οροσειράς υπάρχει ένας άλλος ναός που και κείνος έχει τον άξονά του προς Βορρά. Οι σύγχρονοι μελετητές και οι αρχαιολόγοι λένε ότι ο ναός έχει υποστεί αυτή τη φθορά από τους σεισμούς και τις λεηλασίες από τους διάφορους αρχαιοκάπηλους. Όμως όλα αυτά δεν δικαιολογούν την περίεργη μετατόπιση και στρέψη του Ναού και τις καθιζήσεις στο δάπεδο.
Αλλά ας έλθουμε τώρα στην αστρονομία. ‘Έχουμε βρει πάλι από τους αρχαίους ότι ο Πολικός Αστέρας, δηλαδή το σημείο του Ουρανού που συναντά η προέκταση του άξονα της γης, στην εποχή των πυραμίδων ήταν ένας άλλος αστέρας. ‘Ήταν το Α του αστερισμού του Δράκοντα. Παραδεχόμαστε, και είναι σωστό, ότι ένεκα της μετάπτωσης των Ισημεριών ο Βόρειος Πόλος του Ουρανού που μπορεί να μην είναι πάνω σε αστέρα μετακινείται και σε διάστημα 26.000 ετών διαγράφει ένα μικρό κύκλο με κέντρο τον πόλο της εκλειπτικής. Πόλος της εκλειπτικής είναι ένα σταθερό σημείο του Ουρανού που βρίσκεται αν φέρουμε τη κάθετο από τον ‘Ήλιο προς την εκλειπτική. Την περίοδο των 26.000 ετών την έλεγαν οι αρχαίοι Πλατωνική περίοδο. Δεν διάβασα όμως ακόμη κάτι σχετικό με τις αστρονομικές εργασίες του Πλάτωνα και των μαθητών του. ‘Όποιος τις γνωρίζει μπορεί να μου γράψει.
Η μετάπτωση των Ισημεριών κατά 50,2 δεύτερα λεπτά της μοίρας κάθε χρόνο προξενεί την συστολή του χρόνου και τη μετατόπιση των ζωδίων ανάμεσα στους αστερισμούς. Δηλαδή το ζώδιο του Κριού μπήκε στον αστερισμό των Ιχθύων.
Εμείς σήμερα παραδεχόμαστε ότι ο ‘Ίππαρχος ο Ρόδιος, δηλαδή από το νησί Ρόδο το 200 π.Χ. ανακάλυψε τη μετάπτωση των Ισημεριών. Αν όμως μελετήσουμε τους Ορφικούς ύμνους και ιδιαίτερα τον ύμνο του Απόλλωνα και τον Πλάτωνα θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι πολύ παλαιότερα οι αρχαίοι γνώριζαν το φαινόμενο και μας το αποτύπωσαν στο Ναό του Επικουρείου Απόλλωνα. Δηλαδή έκαναν δύο Ναούς που να βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό. Ο ένας είναι ο Ναός του Επικουρείου Απόλλωνα στις Βάσσες Ηλείας και ο άλλος είναι πολύ ψηλότερα στην κορυφή του βουνού Κωτυλίου που τον είχαν σαν πιλότο, σαν αφετηρία. Οι άξονες και των δύο Ναών είχαν προσανατολισμό προς Βορρά.
Την χρονολογία της κατασκευής των ο γήινος μεσημβρινός, όπως και σε κάθε χρονολογία, είχε σαν προέκταση στον Ουρανό τον Ουράνιο Μεσημβρινό. Αλλά όμως με το πέρασμα των αιώνων, ο μεν γήινος Μεσημβρινός παραμένει ο ίδιος, δηλαδή ο προσανατολισμός προς Βορρά των κιόνων του Ερεχθείου και των κάθετων κιόνων του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα κλπ. δηλ. δεν αλλάζει, ενώ ο Ουράνιος Μεσημβρινός επειδή μεταβάλλεται ο Βόρειος Πόλος του ουρανού αλλάζει προς τα αριστερά κάθε έτος 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας. ‘Έτσι πήγε από το Αʼ του αστερισμού του Δράκοντα στο Αʼ του αστερισμού της Μικρής `Αρκτου.
Πώς τώρα θα καταδείξουμε πάνω στην επιφάνεια της γης και πώς θα κάνουμε μια κατασκευή για να το μετρήσουμε; Απλούστατα, να βάλουμε ολόκληρο το Ναό του Επικουρείου Απόλλωνα να στρέφεται περί ένα κατακόρυφο υπόγειο άξονα στη Νοτιοανατολική γωνία του και να ολισθαίνει πάνω σε μια κλίνη που να έχει κλίση προς Νότο. Να υπολογίσουμε με ακρίβεια το βάρος του Ναού ώστε η γωνία στροφής κάθε έτος να είναι ίση με τη μετάπτωση των Ισημεριών.
Και τα δύο αυτά θέματα τα έλυσαν οι σοφοί κατασκευαστές του Ναού. Διάλεξαν λοιπόν οι ιερείς του Απόλλωνα στον ορεινό όγκο στις Βάσσες ένα πέτρωμα από σχιστόλιθο που να έχει κλίση προς Νότο και στην πλαγιά του κοντά στην κορυφογραμμή, αφού ισοπέδωσαν με ελαφρά κλίση το πέτρωμα, έβαλαν τα υλικά για την ολίσθηση και εκεί πάνω τοποθέτησαν πολλές πλάκες και σε πολλές στρώσεις.
Οι μεγάλες πέτρινες πλάκες και οι στρώσεις συνδέονται μεταξύ των με ανοξείδωτους σιδερένιους συνδετήρες.
Στο άνοιγμα που άφηνε στο σίδερο έχυναν μόλυβδο για να κρατά τους κραδασμούς.
Αυτό το σίδερο και το μολύβι ήταν η αιτία να πάθει ο Ναός μεγάλες καταστροφές από τους βεβήλους. Τέτοιες συνδέσεις βλέπουμε στο δάπεδο του Ναού της Προναίας Αθηνάς στο θόλο όπως τον λέμε στους Δελφούς στα σκαλοπάτια του Θησείου και αλλού.
Ο Ναός είναι Δωρικός, αν και συνδυάζει στοιχεία και του Ιωνικού και του Κορινθιακού ρυθμού
Έκαμαν λοιπόν μια κλίνη, ένα στρώμα που θα περιστρεφόταν γύρω από ένα πέτρινο κατακόρυφο άξονα που θα ήταν βαθιά χωμένος στο πέτρωμα και θα βρισκόταν στην Νοτιοανατολική γωνία των θεμελίων. Εκεί επάνω σε όλο αυτό το κατασκεύασμα έβαλαν τις 36 κολόνες του Ναού με τη στέγη του αν είχε. Ο Ναός θα είχε οπτική επαφή με τον άλλο Ναό που βρίσκεται δεξιά βλέποντας προς Βορρά στην κορυφή του Κωτυλίου και θα βρισκόταν και οι δύο στον ίδιο Μεσημβρινό.
Με άλλα λόγια η πυξίδα από το Ναό του Απόλλωνα με σκόπευση προς τον άλλο ναό πιλότο – σημαδούρα θα έδειχνε μηδέν. Ευχάριστο και πολύ ικανοποιητικό για ένα ερευνητή είναι να στέκεται στην Δυτική πόρτα ενός αναστηλωμένου από τους Ενετούς ιερού κορυφής των Μινωϊτών και να παίρνει τη σκόπευση προς το παραθυράκι της κόγχης του ιερού και να βρίσκει ακριβώς 90 μοίρες. Είναι το εκκλησάκι του εορτάζοντος και σήμερα ναού του Αη-Γιάννη στα `Απτερα Χανίων. "
eleftheriskepsii.blogspot.com
Στην ανάρτηση μας έχει συμπεριληφθεί παρακάτω και η επίσημη παρουσίαση-εκδοχή του Υπουργείου Πολιτισμού για την "συντήρηση του ναού...(απαράδεκτης και καταστροφικής εντέλει κατά την άποψη μας)
Να υπενθυμίσουμε πως είχαν πει πως:
" Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου το στέγαστρο, το αντισεισμικό ικρίωμα και οι άλλες εγκαταστάσεις θα απομακρυνθούν μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων επεμβάσεων."
Ακολουθεί η ανάρτηση του Αλφειού Ποταμού με τίτλο:
ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ – ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟ ΑΠΟΛΛΩΝΑ!...που μας έδωσε και το έναυσμα για αυτό το "ανθολόγιο" παλαιών σχετικών αναρτήσεων από το διαδικτυο:
ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ – ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟ ΑΠΟΛΛΩΝΑ!
Dimitrios Pappadeas ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ- ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ
…ΩΣ ΓΝΩΣΤΟΝ Ο ΝΑΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΧΕΤΑΙ ΤΙΣ ΑΚΤΙΝΕΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΠΡΟΣ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΕΤΑΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΓΑΙΩΔΑΙΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΩΣ ,,,ΟΠΩΣ ΑΛΛΩΣΤΕ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΝΑΟΙ ….
ΚΑΤΑΓΓΕΛΩ ΤΙΣ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΤΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΑΝΑΡΜΟΣΤΟΥ ΚΑΙ ΑΠΕΧΘΟΥΣ ΠΑΝΙΝΟΥ ΑΝΤΙΣΚΗΝΟΥ …ΔΕ ΣΥΝΑΔΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΠΤΕΙ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΑ ….Η ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣ ΑΤΟΠΗ ΚΑΙ ΑΝΑΡΜΟΣΤΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΟΛΟ ΧΩΡΟ -ΧΡΟΝΟ -ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ …ΓΙ” ΑΥΤΟ Η ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ ΤΗΣ »ΑΝΑΤΟΛΙΖΟΥΣΑΣ» ΤΕΝΤΑΣ ..ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΑΟ -ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ …ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΓΕΡΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ,, ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΚΟΙΛΟΔΟΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΕΡΑΜΟΣΚΕΠΗ ΣΥΡΟΜΕΝΗΣ -ΑΝΟΙΓΟΜΕΝΗΣ ΣΕ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ – ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ….
Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΟΥ ΕΝΑΡΜΟΝΙΖΕΤΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ…. ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΟΜΒΡΙΑ ΥΔΑΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ !!!!….ΤΟ ΔΕ »ΤΣΑΝΤΗΡΙΟΝ»… ΚΑΛΟ ΘΑ ΗΤΟ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΩΣ ΔΩΡΕΑ ΣΕ ΝΤΟΠΙΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ ΟΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΥΣ …..ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ !!!!….ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕΝΟΣ
ΠΑΠΠΑΔΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
Dimitrios Pappadeas
Κάποια ιστορικά στοιχεία
Ανάμεσα τους υπήρξαν και "βαλτοί" τυχοδιώκτες όπως ο λόρδος Ελγιν που το 1812 αγόρασε από το σουλτάνο τις πλάκες της ζωοφόρου για λογαριασμό του αντιβασιλέα της Αγγλίας. Από τότε η ζωοφόρος βρίσκεται στο Βρεταννικό Μουσείο. Ωστόσο οι σκληρές μάχες που έδωσαν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών με τους αρχαιοκάπηλους γλίτωσαν τα χειρότερα.
Το 1902 έως το 1908 πραγματοποιείται αναστηλωτικό πρόγραμμα από την Αρχαιολογική Εταιρία. Το 1965 εκτελούνται στερεωτικές εργασίες με σκοπό να σωθούν τα επιστήλια. Το 1968 ο ναός κατατάσσεται στο κατάλογο της UNESCO ως ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΟΛΙΤΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ. Το 1995 περιμμετρικά κατασκευάστηκε αποστραγγιστικό σύστημα για την απομάκρυνση των νερών της βροχής. Το 1995 τοποθετείται γύρω από το μνημείο στέγγαστρο.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: Ο ναός έχει χαρακτηριστικά και των τριών αρχαίων ρυθμών:
- ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ
- ΙΩΝΙΚΟΥ
- ΔΩΡΙΚΟΥ
- ΤΗ ΜΑΧΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕ ΑΡΧΗΓΟ ΤΟΝ ΗΡΑΚΛΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΜΑΖΟΝΕΣ
- ΤΗ ΜΑΧΗ ΛΑΠΙΘΩΝ ΚΑΙ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ
Κρυμμένος μέσα στα Αρκαδικά βουνά, το Κωτίλιον, το Λυκαίο, το Τετράτζι και το Ελάιον βρίσκεται σε υψόμετρο 1.131 μ. ένας από τους σημαντικότερους ναούς της ελληνικής αρχαιότητας, ο Ναός του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες ή στη Φιγάλεια Αρκαδίας.
Το εσωτερικό του ναού. Πίνακας του Cockerrel R. A. 1788 – 1863.
Στην περιοχή από την αρχαιότητα λατρεύονταν ο Απόλλωνας Βασσίτας, ο Δίας, ο Πάνας καθώς επίσης η Αφροδίτη και η Άρτεμη Ορθασία. Μάλιστα το 1903 κατά τη διάρκεια ανασκαφών σε μια μικρή κοιλάδα του όρους Κωτίλιον, 100 μέτρα ψηλότερα από ναό του Απόλλωνα, αποκαλύφθηκαν δύο ιερά, τα οποία αποδόθηκαν από τον Κ. Κουρουνιώτη, που διενήργησε τις ανασκαφές, στην Αφροδίτη και στην Άρτεμη Ορθασία. Ο Κ. Κουρουνιώτης στηρίχτηκε τόσο στις περιγραφές του Παυσανία όσο και σε χάλκινη πλάκα που βρέθηκε και η οποία αναφέρεται στον Απόλλωνα Βασσίτα, στην Άρτεμη Ορθασία και στον Σινόεντα Πάνα.
Δυτικά του ναού υπήρχε οικισμός από την αρχαϊκή εποχή που ονομαζόταν “Βάσσαι” από τις βάσσες ή βήσσες, δηλαδή τις μικρές κοιλάδες που βρίσκονται ανάμεσα στις βραχώδεις εκτάσεις. Σε απόσταση 13 χλμ. από το ναό βρίσκεται και η αρχαία Φιγάλεια, η πόλη στην οποία διοικητικά υπαγόταν ο ναός.
Ο ναός χτίστηκε περίπου το 420 – 400 π.Χ. από τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, τον Ικτίνο. Σχετικά μας πληροφορεί ο Παυσανίας:
"Ἰκτίνος ὁ ἀρχιτέκτων τοῦ ἐν Φιγαλίᾳ ναοῦ γεγονώς τῇ ἡλικίᾳ κατά Περικλέα καί Ἀθηναίοις τόν Παρθενῶνα καλούμενον κατασκευάσας. "(Παυσανίας VIII, 41,9)
Τόσο πολύ εντυπωσιάστηκε ο Παυσανίας που γράφει λίγο παραπάνω:
Ναῶν δ’ ὅσοι πελοποννησίοις εἰσί, μετά γε τόν ἐν Τεγέᾳ προτιμῷτο οὗτος ἄν τοῦ λίθου τε ἐς κάλλος καί τῆς ἀρμονίας ἕνεκα.
(Παυσανίας VIII, 41,8)
Νότια του ναού αποκαλύφθηκε ένα επίμηκες κτήριο, μήκους 25 μ. και πλάτους 7,50 μ. που αποδόθηκε στον πρώτο αρχαϊκό ναό του Απόλλωνα. Πολλοί όμως επιστήμονες διαφωνούν και ισχυρίζονται ότι ο αρχαϊκός ναός βρίσκεται στα θεμέλια του κλασικού. Η άποψη αυτή ισχυροποιείται και θεωρείται επικρατέστερη από τα ανασκαφικά ευρήματα κάτω από τον κλασικό ναό, γιατί μετά από δοκιμαστικές τομές φανερώθηκε κτήριο με μήκος 16 μ. και πλάτος 6,20 μ. και με τον ίδιο προσανατολισμό με του κλασικού ναού.
Ανάμεσα στο πλήθος των ευρημάτων προκαλούν εντύπωση το πλήθος των όπλων, ιδιαίτερα των αμυντικών, που προφανώς προσφέρονταν στο θεό. Έτσι ίσως δικαιολογείται και το προσωνύμιο του θεού ως “επικούριου”, επειδή βοήθησε τους Φιγαλείς να αντιμετωπίσουν το 659 π.Χ. τους Σπαρτιάτες κατά τη διάρκεια του β’ Μεσσηνιακού πολέμου.
Η νίκη μάλιστα των Φιγαλείων στηρίχτηκε σε χρησμό που πήραν από το μαντείο των Δελφών, σύμφωνα με τον οποίο θα νικούσαν τους Σπαρτιάτες μόνο αν πολεμούσαν μαζί τους οι Ορεσθάσιοι, οι οποίοι όμως θα σκοτώνονταν όλοι.
Οι Ορεσθάσιοι πραγματικά έστειλαν 100 νέους, που φυσικά σκοτώθηκαν, οι Φιγαλείς όμως νίκησαν τους Σπαρτιάτες. Προφανώς λοιπόν ο θεός λατρευόταν ως πολεμικός θεός, γι’ αυτό και η πληθώρα των αναθημάτων.
Ο Παυσανίας όμως αποδίδει στο θεό το προσωνύμιο επικούριος, γιατί προστάτευσε τους Φιγαλείς από την επιδημική νόσο που είχε πλήξει τον ελλαδικό χώρο κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ.).
Στο γυμνό, βραχώδες τοπίο των Βασσών λοιπόν βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους και επιβλητικότερους ναούς της αρχαιότητας, αφιερωμένος στον Επικούριο Απόλλωνα. Ας δούμε πως τον περιγράφει η αρχαιολόγος Ολυμπία Βικάτου στη σελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού:
“Χαρακτηρίζεται από πλήθος πρωτοτυπιών τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική του διαρρύθμιση, που τον καθιστούν μοναδικό μνημείο στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής”.
Ο Παυσανίας, μάλιστα, τον θεωρεί το δεύτερο μετά της Τεγέας πελοποννησιακό ναό σε κάλλος και αρμονία (8.41.8). Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. και αρχιτέκτονάς του θεωρείται ο Ικτίνος, που σε αυτό το δημιούργημά του κατόρθωσε να συνδυάσει πολλά αρχαϊκά χαρακτηριστικά, που επέβαλλε η συντηρητική θρησκευτική παράδοση των Αρκάδων, με τα νέα γνωρίσματα της κλασικής εποχής.
Ο ναός που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης δεν είναι ο αρχαιότερος που κτίσθηκε στο χώρο. Ο πρώτος ναός του Απόλλωνα οικοδομήθηκε γύρω στα τέλη του 7ου αι. π.Χ., πιθανότατα στην ίδια θέση.
Ακολούθησαν μία ή δύο οικοδομικές φάσεις του, γύρω στο 600 και γύρω στο 500 π.Χ., αντίστοιχα, από τις οποίες σώζονται πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως το κεντρικό δισκοειδές πήλινο ακρωτήριο με την πλούσια πολύχρωμη γραπτή διακόσμηση, κεραμίδια και πήλινα ακροκέραμα.
Ο κλασικός ναός έχει θεμελιωθεί πάνω στο φυσικό βράχο, σε ειδικά διαμορφωμένο πλάτωμα. Δεν έχει το συνήθη προσανατολισμό Α-Δ, αλλά Β-Ν, ίσως για λατρευτικούς λόγους, που συνδέονται με την αρκαδική θρησκευτική παράδοση, δεδομένου ότι και άλλοι ναοί στην περιοχή παρουσιάζουν τον ίδιο προσανατολισμό. Για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί ανοιχτόχρωμος τοπικός ασβεστόλιθος, ενώ ορισμένα μέρη της οροφής, τα κιονόκρανα του σηκού και ο γλυπτός διάκοσμος είναι από μάρμαρο.
Ο ναός είναι ο μοναδικός που συνδυάζει στοιχεία των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαιότητας. Είναι δωρικός, περίπτερος, δίστυλος εν παραστάσι, με πρόναο, σηκό, άδυτο και οπισθόδομο. Έχει 6 κίονες στις στενές και 15 στις μακρές πλευρές, αντί της καθιερωμένης για την εποχή αναλογίας 6 x 13. Έτσι, η μορφή του είναι περισσότερο επιμήκης, όπως στους αρχαϊκούς ναούς. Στο εσωτερικό του σηκού, κατά μήκος των μακρών πλευρών υπάρχουν από πέντε ιωνικοί ημικίονες, που αποτελούν απόληξη κάθετων στον τοίχο τοιχαρίων, τα οποία διαμορφώνουν κόγχες. Το τελευταίο ζεύγος των ημικιόνων τέμνουν διαγώνια τον τοίχο του σηκού και όχι κάθετα όπως οι υπόλοιποι. Ανάμεσα σε αυτούς υπήρχε ένας κίονας, που έφερε το αρχαιότερο γνωστό ως σήμερα στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική κορινθιακό κιονόκρανο, το οποίο γνωρίζουμε από τα σχέδια των πρώτων περιηγητών (θραύσματά του φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).
foto via Ellinikos Politismos
Kατά μία άποψη ο κίονας αυτός αποτελούσε ανεικονική παράσταση θεότητας, ακολουθώντας τις βαθιές λατρευτικές παραδόσεις της Αρκαδίας, ενώ σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, κορινθιακοί ήταν και οι δύο διαγώνιοι ημικίονες εκατέρωθεν του κεντρικού κορινθιακού. Στο άδυτο, που βρισκόταν πίσω από τον κίονα αυτό, πιθανότατα φυλασσόταν το λατρευτικό άγαλμα του θεού. Στον ανατολικό του τοίχο υπάρχει θύρα, που οδηγούσε στο εξωτερικό πτερό, για την ύπαρξη της οποίας έχουν διατυπωθεί διάφορες ερμηνείες.
Η στέγη του ναού ήταν δίρριχτη και η κεράμωση μαρμάρινη, κορινθιακού τύπου.
Το ναό περιέτρεχε εξωτερικά δωρική ζωφόρος με ακόσμητες μετόπες και τρίγλυφα, ενώ ανάγλυφη διακόσμηση έφεραν μόνο οι εσωτερικές μετόπες των στενών πλευρών. Οι έξι μετόπες του πρόναου απεικόνιζαν την επιστροφή του Απόλλωνα στον Όλυμπο από τις Υπερβόρειες χώρες, και του οπισθόδομου την αρπαγή των θυγατέρων του Μεσσήνιου βασιλιά Λεύκιππου από τους Διόσκουρους. Τα αετώματα δεν είναι βέβαιο ότι έφεραν γλυπτό διάκοσμο.
Το βασικότερο διακοσμητικό στοιχείο του ναού ήταν η μαρμάρινη ιωνική ζωφόρος, που υπήρχε πάνω από τους ιωνικούς ημικίονες μέσα στο σηκό. Είχε συνολικό μήκος 31 μ. και αποτελείτο από 23 μαρμάρινες πλάκες. Στις 12 απεικονίζεται η Αμαζονομαχία και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία. Κατά την ανασκαφή του 1812 οι πλάκες βρέθηκαν σκεπασμένες με αρχιτεκτονικά μέλη στο σηκό και το 1815 μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και εκτίθενται σήμερα. Γλύπτης της ζωφόρου ίσως ήταν ο Παιώνιος, που φιλοτέχνησε στην Ολυμπία το περίφημο άγαλμα της Νίκης.
Το βασικότερο διακοσμητικό στοιχείο του ναού ήταν η μαρμάρινη ιωνική ζωφόρος, που υπήρχε πάνω από τους ιωνικούς ημικίονες μέσα στο σηκό. Είχε συνολικό μήκος 31 μ. και αποτελείτο από 23 μαρμάρινες πλάκες. Στις 12 απεικονίζεται η Αμαζονομαχία και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία. Κατά την ανασκαφή του 1812 οι πλάκες βρέθηκαν σκεπασμένες με αρχιτεκτονικά μέλη στο σηκό και το 1815 μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και εκτίθενται σήμερα. Γλύπτης της ζωφόρου ίσως ήταν ο Παιώνιος, που φιλοτέχνησε στην Ολυμπία το περίφημο άγαλμα της Νίκης.
Ο ναός εξακολούθησε να χρησιμοποιείται στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, οπότε γίνονταν επιδιορθώσεις στην κεράμωσή του. Η πρώτη σημαντική καταστροφή του σημειώθηκε όταν έπεσε η στέγη του, λόγω της φυσικής φθοράς των ξύλινων δοκών που τη συγκρατούσαν, ενώ σοβαρές ζημιές υπέστη και από την ανθρώπινη επέμβαση, που έγινε για την απόσπαση του μετάλλου των συνδέσμων.
Ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς το 1765 από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher και η πρώτη συστηματική ανασκαφή του έγινε το 1812 από ομάδα αρχαιόφιλων επιστημόνων. Ανασκαφές και αναστηλωτικές επεμβάσεις ξεκίνησαν το 1902 από την Αρχαιολογική Εταιρεία, ενώ το 1975 συστάθηκε η Επιτροπή Συντηρήσεως του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνος, που ανέλαβε τον προγραμματισμό και τη σύνταξη των σχετικών μελετών για τα έργα συντήρησης και αναστήλωσης. Το 1982 έγινε ανασύσταση της επιτροπής και το Υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε συστηματικά το εξαιρετικά δύσκολο έργο αποκατάστασης του μνημείου. Από το 1987 ο ναός προστατεύεται από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες με ειδικό στέγαστρο, που θα απομακρυνθεί μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων εργασιών.
Συντάκτης: Ολυμπία Βικάτου, αρχαιολόγος
© Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού
Παρά τα αξιόλογα αρχαιολογικά συμπεράσματα και παρουσιάσεις απουσιάζει παραπάνω ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του Ναού: Ο Ναός αυτός φέρεται πως είναι περιστρεφόμενος (το ίδιο είχα διαβάσει πως συμβαίνει και με τον Παρθενώνα…) και περιστρέφεται κατά ορισμένες μοίρες το χρόνο διατηρώντας τον προσανατολισμό του στο άστρο του Σειρίου. Σύμφωνα με το μαθηματικό Στάλιο Πετράκη ο ναός είναι έτσι χτισμένος που γλιστρά πάνω σε ειδική βάση με γωνία 5ο,2 δευτερόλεπτα της μοίρας κάθε χρόνο, στοχεύοντας το ίδιο αστρικό σημείο, λόγω της κίνησης του άξονα της Γης με περίοδο 25.920 χρόνια, τον μεγάλο Ενιαυτό που αναφέρει δηλαδή ο Πλάτωνας. Δηλαδή μολονότι κάθε 2.160 χρόνια αλλάζει ο αστερισμός του μεσουρανήματος ο ναός εξακολουθεί να στοχεύει το ίδιο σημείο!
Αυτό το χαρακτηριστικό όμως της μεγαλοφυίας των προγόνων μας λησμόνησαν (!) να αναφέρουν οι αξιότιμοι αρχιολόγοι μας, περιοριζόμενοι στα λοιπά τεχνικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του…
Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα πως παρά τις φθορές και τις λεηλασίες που υπέστη, ο ναός συνεχίζει ακόμη και σήμερα να διατηρεί με εντυπωσιακή ακρίβεια την προκαθορισμένη του τροχιά!
Θα αναρωτιέσται βέβαια που, σε ποιό σημείο στοχεύει ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα…
Μα στο άστρο του Σειρίου! Σύμφωνα με τη μυθολογία ο θεός Απόλλων έφυγε από αυτό το ναό και εγκαταστάθηκε σε αυτό το άστρο και ο ναός παρέμεινε έτσι προσανατολισμένος ώστε να μπορεί να επιστρέψει ο θεός όποτε το θελήσει.
Κενταυρομαχία- Κένταυροι εναντίον Λαπιθών
Ο ναός αυτός τα τελευταία χρόνια έχει καλυφθεί, για την “προστασία” του, όπως λένε οι “ειδικοί”. Η συνθετική κάλυψη βέβαια με τίποτε δεν αρμόζει σε ένα τέτοιο αριστούργημα… πολύ περισσότερο θα έλεγα πως δημιουργεί την αίσθηση “τέντας τσίρκου”… Αθλιότητα κατανόησης ενός μεγαλείου που φτάνει μέχρι και στο σημείο να καταστρέφει ακόμη και τα σωζώμενα μνημεία, ξηλώνοντας τα γλυπτά από το φυσικό τους χώρο (όπως στην περίπτωση της Ακρόπολης των Αθηνών), απομακρύνοντας τα από εκεί που ανήκουν και αμπαρώνοντας σε εκτρώματα “σύγχρονης κακοτεχνίας”, που θέλει να ονομάζεται “μοντέρνα”… αψηφώντας την αρμονία…
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
"Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια"
Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγάλειας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ο ναός υψώνεται επιβλητικά στα 1.130 μέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας και 11 χλμ. βορειοανατολικά των Περιβολίων. Ο ναός ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. (420-410 π.Χ;) και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το μνημείο αυτό με την πανανθρώπινη σημασία και συνάμα ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που περιλήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1986. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.
Τοποθεσία - Μετάβαση
Ο κλασικός ναός είναι θεμελιωμένος πάνω στο φυσικό βράχο του όρους Κωτιλίου σε ειδικά διαμορφωμένο γήπεδο. Η τοποθεσία του ναού ονομαζόταν στην αρχαιότητα Βάσσες (μικρές κοιλάδες) και φιλοξενούσε από τον 7ο αιώνα π.Χ. ιερό του Απόλλωνος Βασσίτα που είχαν ιδρύσει οι γειτονικοί Φιγαλείς, οι οποίοι λάτρευαν το θεό με την προσωνυμία Επικούριος δηλαδή βοηθός, συμπαραστάτης στον πόλεμο ή στην αρρώστια. Ο πρώτος ναός γνώρισε και μεταγενέστερες φάσεις, γύρω στο 600 και γύρω στο 500 π.Χ., από τις οποίες σώζονται πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη. Η μετάβαση στό Ναό του Επικούριου Απόλλωνα γίνεται από το παραλιακό χωριό Θολό, μέσω Νέας Φιγάλειας (Φιγαλείας) Ηλείας κατά μήκος του ποταμού Νέδα. Ο δρόμος είναι μέν ασφαλτοστρωμένος αλλά λίαν κοπιαστικός λόγω στενότητας και στροφών. Τονίζεται ότι πρόκειται γιά κοπιαστική μετάβαση και επιστροφή. Η πρόσβαση αυτή είναι δυτική. Από Ανατολικά η πρόσβαση γίνεται μέσω Τρίπολης και Μεγαλόπολης. Η οδική σήμανση είναι άριστη.
Αρχιτεκτονική και διάκοσμος
Ναῶν δ' ὅσοι πελοποννησίοις εἰσί, μετά γε τόν ἐν Τεγέᾳ προτιμῷτο οὗτος ἄν τοῦ λίθου τε ἐς κάλλος καί τῆς ἀρμονίας ἕνεκα.
Παυσανίας VIII, 41,8
Κάτοψη του ναού:
1 = Οπισθόδομος, 2 = Άδυτον, 3 = Σηκός, 4 = Πρόναος
Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας που τον επισκέφθηκε, θαμπώθηκε από την ομορφιά του και τον κατέταξε δεύτερο μετά της Τεγέας σε κάλλος και αρμονία. Ο ναός ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους κλασικούς ναούς της αρχαιότητας γιατί δεν εμφανίζει ανατολικομεσημβρινό προσανατολισμό αλλά είναι κατασκευασμένος με διεύθυνση από βορά προς νότο λόγω οικονομίας του χώρου ή για λατρευτικούς λόγους που συνδέονται με τις παραδόσεις των Αρκάδων μιας και άλλοι ναοί της περιοχής φέρουν ίδιο προσανατολισμό.
Ο ναός συνδυάζει αρχαϊκά, κλασικά και παραδοσιακά αρκαδικά χαρακτηριστικά. Έτσι προσφέρει ένα ελκυστικό μείγμα του παλιού και του νέου, του αγροτικού και του εκλεπτυσμένου. Η επιμήκης περίπτερη δομή (39,87x16,13 μέτρα) είναι κατασκευασμένη κυρίως από γκρίζο ασβεστόλιθο τοπικής προέλευσης. Η εξωτερική κιονοστοιχία του εξάστηλου ναού ακολουθεί έναν εξαιρετικά αυστηρό δωρικό ρυθμό (οι μετόπες δεν είναι λαξευμένες). Όμως στο εσωτερικό, έξοχης ποιότητας γλυπτική συνταιριάζεται με έναν πιο περίτεχνο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Το εμπρόσθιο τμήμα του πρόναου και του οπισθόδομου με δύο κίονες εν παραστάσι (in antis) αναδιατυπώνουν το δωρικό ρυθμό. Χαρακτηρίζεται λοιπόν ως ναός δωρικός, δίστυλος εν παραστάσι περίπτερος. Αντιθέτως στον σηκό μια σειρά εντοιχισμένων ιωνικών κιόνων στέκονται απέναντι σε χαμηλούς τοίχους στήριξης. Στο νότιο τμήμα όπου βρίσκεται το άδυτο, οι δύο τελευταίοι ιωνικοί κίονες του σηκού στέκονται στο μακρινό άκρο λοξών τοίχων, ενώ ανάμεσά τους βρίσκεται ένας κορινθιακός κίονας, μόνος στο κέντρο του ναού. Το κιονόκρανο του κίονα αυτού αποτελεί «το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα και θεωρείται πρότυπο για όλα τα "Κορινθιακά" μνημεία του ελληνικού, ρωμαϊκού και μεταγενέστερων πολιτισμών». Η διακόσμηση είναι αξιοσημείωτη ειδικά λόγω των διαφορετικών υλικών που χρησιμοποιούνται: οι τοίχοι, οι βάσεις και οι κίονες είναι από ασβεστόλιθο, τα ιωνικά κιονόκρανα και το κορινθιακό κιονόκρανο είναι από μάρμαρο Δολιανών όπως και οι λαξευτές μετόπες της εξωτερικής ζωφόρου του κυρίως ναού, οι βάσεις της ιωνικής ζωφόρου στο εσωτερικό του τεμένους, τα ερείσματα και τα κεραμίδια της οροφής.
Ζωφόρος
Στις αρχές του 19ου αιώνα η ζωφόρος ανασκάφηκε από τα ερείπια και δόθηκε προς πώληση. Τελικά αγοράστηκε από την βρετανική κυβέρνηση. Στην αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική η ζωφόρος κοσμούσε το εξωτερικό του ναού αλλά στις Βάσσες η ζωφόρος περιέτρεχε το εσωτερικό του σηκού. Η ζωφόρος αναπαριστά δύο θέματα: τη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες, με αρχηγό τον Ηρακλή (διακρίνεται από τη λεοντή του) και τις Αμαζόνες και τη μάχη μεταξύ Λαπιθών και Κενταύρων. Το δεύτερο ήταν συχνό θέμα στην αρχαιοελληνική τέχνη και εμφανίζεται στις μετόπες του Παρθενώνα. Εδώ οι γυναίκες των Λαπιθών απεικονίζονται να κρατούν σφιχτά τα μικρά παιδιά τους καθώς προσπαθούν να αντισταθούν στους Κενταύρους.
Αν και η απόδοση αυτής της ζωφόρου είναι ανομοιογενής στην ποιότητα, δραματική ζωηρότητα και βίαιη κίνηση διέπουν το όλο σχέδιο. Τα υπερβολικά στροβιλιζόμενα ενδύματα των Λαπιθών γυναικών και των Αμαζόνων απηχούν και ενισχύουν την αίσθηση της κίνησης που χαρακτηρίζει τις ίδιες τις μορφές. Λόγω αυτών των χαρακτηριστικών ορισμένοι μελετητές παραλλήλισαν τη σύνθεση με στοιχεία του μπαρόκ. Τη ζωφόρο ίσως φιλοτέχνησε ο γλύπτης Παιώνιος, δημιουργός της περιφημης Νίκης που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας.
Ανασκαφές
Ο ναός παρέμεινε σε χρήση κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια όπως φαίνεται από τις επιδιορθώσεις που δέχόταν η κεραμοσκεπή. Με την κατάρρευση της στέγης λόγω της φθοράς των ξύλινων δοκαριών της επήλθε η πρώτη σημαντική καταστροφή. Η ανθρώπινη επέμβαση ήταν ένας άλλος φθοροποιός παράγοντας. Το 1765 ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς το 1765 από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher. Το 1812 διενεργήθηκαν οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές από τους: J. Foster, C. R. Cockerell, K. H. von Hallerstein, G. Gropius, J. Linckh, O. M. Stackerlberg, και P. O. Brondsted και έφεραν στο φως τις πλάκες της ζωφόρου και το κορινθιακό κιονόκρανο.
Τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο, με τη συγκατάθεση του Βελή πασά, που είχε δωροδοκηθεί για το σκοπό αυτό. Το 1814 η ζωφόρος αγοράστηκε με εντολή του άγγλου αντιβασιλιά πρίγκηπα Γεωργίου και το 1815 κατέληξε στο Βρετανικό Μουσείο. Ο Άγγλος διανοούμενος Christian Muller χαρακτήρισε την υφαρπαγή των μνημείων πράξη βανδαλισμού, αντίστοιχη με αυτή του λόρδου Έλγιν .
Το 1902 έγινε συστηματική ανασκαφή της περιοχής από την πρώτη Αρχαιολογική Εταιρία Αθηνών υπό τους αρχαιολόγους Κ. Κουρουνιώτη Κ. Ρωμαίο και Π. Καββαδία. Περαιτέρω ανασκαφές έλαβαν χώρα το 1959, 1970 και 1975-80 υπό την διεύθυνση του Ν. Γιαλούρη. Το 1975 δημιουργήθηκε η Επιτροπή Συντηρήσεως του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνος με καθήκοντα τον προγραμματισμό και τη σύνταξη μελετών συντήρησης και αναστήλωσης. Το 1982 η Επιτροπή ανασυστάθηκε και το Υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε την αποκατάσταση του μνημείου. Το σαθρό έδαφος στο οποίο είναι χτισμένος, οι ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και το ασβεστολιθικό υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος, επέβαλαν τη μόνιμη κάλυψη του με στέγαστρο από το 1987.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου το στέγαστρο, το αντισεισμικό ικρίωμα και οι άλλες εγκαταστάσεις θα απομακρυνθούν μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων επεμβάσεων.
Bassai_Temple_Of_Apollo_Detail
Ναός_Επικουρίου_Απόλλωνα_Ανατολική_πλευρά
Ναός_Επικουρίου_Απόλλωνα_Δυτική_πλευρά
Bassai_Temple_Of_Apollo_Protection
Naos Epikouriou Apollonos
..jpg) |
| Ο Ναός το 1821 (Dodwell Edward). |
Θραύσμα μετόπης με απεικόνιση Αμαζόνας. Εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο
Θραύσμα ποδιού από κολοσσιαίο άγαλμα που βρέθηκε στις Βάσσες. Εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο
---------------------------------------------------------------------------------------
From near by: Bassae (Phigaleia) in Arcadia. Sun breaks through clouds in the late afternoon and spotlights the Temple of Apollo Epikourios. This is before serious restoration work was necessitated by yet another earthquake. Reportedly designed by Iktinos; built of local light gray limestone. The design of the interior orders is unique. Oriented (i.e., not oriented) by being built on the available shelf of stone, approximately N-S.
Bassae 1959 As we were climbing back up to the road to the bus, the sun broke through and fell on Apollo Epikourios. For detail grayscale study photos, see my STUDY-Bassae album.
K-BassaeApolloEpikouriosTwilight (Λυκόφως)
Bassae (Phigaleia) in Arcadia. Sun breaks through clouds in the late afternoon and spotlights the Temple of Apollo Epikourios. This is before serious restoration work was necessitated by yet another earthquake. Reportedly designed by Iktinos; built of local light gray limestone. Oriented (i.e., not oriented) by being built on the available shelf of stone, approximately N-S.
... Εντυπωσιασμένος από τη γοητεία του αρχαιολογικού χώρου των Βασσών ο εξαιρετικός σκηνοθέτης Jean-Daniel Pollet, μόλις τον ανακάλυψε βρήκε ένα υπαρξιακό καταφύγιο λέγοντας «Εδώ μπορείς να υπάρξεις». Χαρακτήρισε τον τόπο ως άκρον άωτον της μαγείας και για μια δεκαετία τον θεωρούσε το κέντρο του κόσμου. Τον επισκέφθηκε πολλές φορές και τρεις ταινίες του έχουν αναφορές στο ναό του Επικούριου Απόλλωνα. Η μία από αυτές «Βάσσες» είναι αφιερωμένη στο ναό. Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό ποίημα. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης έχει περιγράψει ως εξής τη σχέση του με τις Βάσσες:
« Πρωτοείδα το ναό των Βασσών κάνοντας το γύρο της Μεσογείου. Πρέπει λοιπόν να πω γιατί έφυγα, γιατί έκανα αυτόν το γύρο. Είχα επισημάνει το ναό σε μια λιθογραφία (όχι φωτογραφία) κάποιου βιβλίου, γιατί έγραφε ότι ήταν ο μόνος κτισμένος στα υψώματα της Πελοποννήσου και χωρίς θέα στη θάλασσα. Εγραφε, επίσης, ότι αυτός ο ναός ήταν το τελευταίο έργο του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Αυτό το έργο, μέσα στις μικροσκοπικές του διαστάσεις σε σύγκριση με τον Παρθενώνα, δίνει την εντύπωση κάποιου που γέρασε, που δεν έχει πια αλαζονεία, που σχεδόν δεν είναι πια Ελληνας, αλλά ξέρει μόνο να κτίζει σαν Ελληνας. Αλλωστε, οι πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν για να κτιστεί αυτός ο ναός, εξορύχθηκαν απ' αυτήν εδώ την ίδια περιοχή• βλέπει κανείς καλά ότι είναι γκρίζες σαν τις άλλες που είναι τριγύρω. Σε άλλους ελληνικούς ναούς χρησιμοποιήθηκε ένα συγκεκριμένο μάρμαρο, από ένα συγκεκριμένο λατομείο, αλλά πιστεύω ότι όλα είχαν πάνω-κάτω την ίδια προέλευση, το ίδιο χρώμα, την ίδια πυκνότητα και την ίδια αντοχή. Για τις Βάσσες, σίγουρα υπάρχουν στοιχεία - θα μπορούσα να γνωρίζω περισσότερα αν είχα μελετήσει την ιστορία του ναού πιο εμπεριστατωμένα. Οπωσδήποτε, κάπου θα είναι γραμμένα. Αυτό που συγκράτησα, είναι ότι κτίστηκε για να ξορκίσει ένα λιμό, μιαν αρρώστια (ίσως πανούκλα) που, εκείνη την εποχή, είχε ρημάξει την περιοχή. Είναι πολλές οι ενδείξεις που ενισχύουν αυτή την εικασία, αλλά δεν τις θυμάμαι πια. Θυμάμαι, όμως, άλλη μια ιδιαιτερότητα: συνήθως, στο κέντρο κάθε ναού υπάρχει μια θέση όπου μπαίνει ένα άγαλμα: το άγαλμα κάποιου θεού στον οποίο υποτίθεται ότι είναι αφιερωμένος ο ναός (Απόλλων κ.λπ.) Ε, λοιπόν, στις Βάσσες δεν υπήρχε τέτοιο βάθρο. Σκέφτηκα ότι μπορεί να πρόκειται για κάποιο είδος αθεϊστικού ναού, αλλά μάλλον αεροβατούσα. Μου είπαν ότι όλοι οι ελληνικοί ναοί είχαν τον ίδιο προσανατολισμό - αυτός εδώ, όμως αποτελεί εξαίρεση. Είναι ένα από τα λίγα μέρη στα οποία ξαναγύρισα (τουλάχιστον επτά φορές• τις πέντε, μάλιστα, χωρίς μηχανή). Είναι ένας τόπος που σου μιλάει, που ο Sollers λέει ότι είναι γεμάτος απ' τα λόγια των νεκρών, κι οι νεκροί τού μιλάνε, του λένε δίχως άλλο τα ίδια πράγματα - σαν ηχώ.
Κινηματογράφησα αυτόν το ναό μια φορά, στα γρήγορα, δύο ή τρία πλάνα για τη Μεσόγειο, και μετά από δύο χρόνια ξαναγύρισα στις Βάσσες για μια ταινία μικρού μήκους. Είχε συννεφιά -πράγμα σπάνιο. Το γύρισμα κράτησε δύο μέρες».
Αυτή η ταινία που γυρίστηκε το 1964 και το 1965 βραβεύτηκε στη Μπιενάλε Παρισίων, δεν προβλήθηκε ποτέ στις κινηματογραφικές αίθουσες. Η προβολή της στην εκδήλωση «Επικούριος Απόλλωνας υπό το σεληνόφως» ήταν μια από τις σπάνιες και σε συνδυασμό με τον τόπο όπου γυρίστηκε και είναι αφιερωμένη, αποτέλεσε μοναδική εμπειρία για τους θεατές....
ΒΑΣΣΕΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ. Ναός Επικουρίου Απόλλωνα {πριν το 1987...}
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα από βορειοδυτικά, πριν από την έναρξη των εργασιών αποκατάστασής του
Άποψη από νότια του κύριου άξονα των νέων διαδρομών επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο του ναού του Επικούριου Απόλλωνα
Σύντομο ιστορικό ίδρυσης της Επιτροπής Συντήρησης του ναού του Επικούριου Απόλλωνα
Η Επιτροπή Συντήρησης του ναού του Επικουρίου Απόλλωνα (Ε.Σ.Ν.Ε.Α.), ιδρύθηκε το 1975 με στόχο τον προγραμματισμό και την εποπτεία των αναγκαίων έργων στερέωσης και συντήρησης ενός μνημείου, που, αν και αποτελεί ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κλασικά κτίρια, παρουσιάζει πολλά σοβαρά, δομικού κυρίως χαρακτήρα, προβλήματα (διαταραγμένη θεμελίωση, κατακερματισμένη κρηπίδα, αποκλίνοντες από την κατακόρυφο κίονες κ.α.). Πριν από την επέμβαση στο μνημείο, πολλά και σημαντικά είναι τα επιμέρους έργα, προπαρασκευαστικά και παθητικής συντήρησης του ναού, που υλοποιήθηκαν. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι: η τοποθέτηση αντισεισμικού ικριώματος στο περιστύλιο (1985), η κατασκευή στεγάστρου προστασίας που περιβάλλει το ναό (1987), η πραγματοποίηση Διεθνούς Συνάντησης με θέμα τη συντήρηση του μνημείου (1995), και η εγκατάσταση εντός του στεγάστρου μεγάλης γερανογέφυρας (2000).
Η επέμβαση στο μνημείο ξεκίνησε το 2001, από το βόρειο τμήμα του. Εκείνη την περίοδο ήταν που έγιναν και οι απαραίτητες ενέργειες για να ενταχθεί η πρώτη φάση του έργου, η οποία αφορά στην αποκατάσταση της βόρειας όψης του μνημείου μέχρι και το επίπεδο του δεύτερου αναβαθμού της κρηπίδας (καθώς η επέκταση της κτιριακής εργοταξιακής υποδομής) στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας 2000-2006. Οι εργασίες αυτές ολοκληρώθηκαν το Σεπτέμβριο του 2007, και άμεσα δρομολογήθηκε η δεύτερη φάση του έργου αποκατάστασης, που περιλαμβάνει την αποκατάσταση του βόρειου στυλοβάτη και την επαναφορά στο μνημείο των έξι βόρειων κιόνων του, η οποία, επίσης, εντάχθηκε στο Π.Ε.Π. 2000-2006 με προγραμματισμένη περαίωση τον Ιούλιο του 2008.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ(???) ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ Ή ΜΝΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ
Εργασίες ανάδειξης ναού Επικούριου Απόλλωνα και αρχαιολογικού χώρου
Για την καλύτερη προβολή και την ανάδειξη του ναού του Επικούριου Απόλλωνα και του αρχαιολογικού του χώρου διαμορφώθηκαν νέες διαδρομές επισκεπτών στο χώρο, για τη βελτίωση της προσβασιμότητας, τοποθετήθηκαν ενημερωτικές πινακίδες πλησίον του μνημείου, καθώς και διάσπαρτα στον αρχαιολογικό χώρο, για την καλύτερη κατανόηση του ιερού και των αρχιτεκτονικών λειψάνων του, πραγματοποιήθηκε διδακτική ανασύνθεση της βορειοανατολικής γωνίας του θριγκού του ναού, αποκαταστάθηκαν τα λιθόκτιστα οικήματα που βρίσκονται εντός του αρχαιολογικού χώρου και παρήχθη ταινία μικρής διάρκειας σχετικά με το ναό και τις εργασίες αποκατάστασής του, η οποία προβάλλεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο εντός του στεγάστρου.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
Η πρώτη φάση αποκατάστασης του βόρειου πτερού του ναού του Επικούριου Απόλλωνα
Η πρώτη φάση αποκατάστασης του βόρειου πτερού του ναού του Επικούριου Απόλλωνα, η οποία αφορά στην αποκατάσταση της βόρειας όψης του μέχρι και το δεύτερο αναβαθμό της κρηπίδας, άρχισε το 2001 και ολοκληρώθηκε το 2007. Στα πλαίσια του έργου αυτού αποξηλώθηκαν 271 αρχιτεκτονικά μέλη του μνημείου. Στη συνέχεια, κατασκευάστηκαν 35 συμπληρώματα μελών και πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 210 συγκολλήσεις θραυσμάτων και συμπληρωμάτων τους, με συνέπεια να αποκατασταθούν 6 λίθοι υποθεμελίωσης, 46 της ευθυντηρίας 33 και 21 του πρώτου και του δεύτερου αναβαθμού της κρηπίδας. Τέλος, μετά από τις εργασίες σταθεροποίησης και ενίσχυσης της θεμελίωσης ανατάχθηκαν τα 106 αποκαταστημένα αρχιτεκτονικά μέλη και συνδέθηκαν με 1 αρχαίο σύνδεσμο και 104 νέους από τιτάνιο.
ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Ή ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΜΝΗΜΕΙΑ
Αποκατάσταση - ενίσχυση της θεμελίωσης στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούριου Απόλλωνα
Οι εργασίες αποκατάστασης της θεμελίωσης στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούριου Απόλλωνα ήταν ένα από τα πιο κρίσιμα στάδια της επέμβασης στο βόρειο πτερού, αφού οι μετατοπίσεις της θεμελίωσης έχει θεωρηθεί ότι φέρουν το μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης για τις βλάβες στην ανωδομή του μνημείου. Γι αυτό επιλέχθηκε οι εν λόγω εργασίες να συμπεριλάβουν, εκτός από τη δομική αποκατάσταση, συντήρηση και ανάταξη 6 λίθων υποθεμελίωσης και των 46 λίθων της ευθυντηρίας, την πλήρωση κοιλότητας του βραχώδους υποβάθρου με αργολιθοδομή, τη σταθεροποίηση με τσιμέντο και υδράσβεστο του αργιλικού υποστρώματος της ευθυντηρίας, και την κατασκευή τοίχων υποστήριξης και αντιστήριξης στην βορειοδυτική γωνία του μνημείου.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
Μελέτη αποκατάστασης των συνδέσεων της κρηπίδας του ναού του Επικούριου Απόλλωνα – Μελέτη της σεισμικής απόκρισης των κιόνων της περίστασης
Στα πλαίσια της μελέτης αποκατάστασης των συνδέσεων των λίθων της κρηπίδας του ναού του Επικούριου Απόλλωνα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού, για πρώτη φορά, εκτίμηση των εντατικών μεγεθών που αναπτύσσονται σε συνδέσμους κρηπίδας αρχαίου ναού, κατά τη διάρκεια ισχυρών σεισμικών συμβάντων. Η εν λόγω μελέτη παρουσιάστηκε στο 4ο Διεθνές Συνέδριο Structural Analysis of Historical Constructions το 2006. Επίσης, τα τελευταία χρόνια μελετήθηκε αριθμητικά η σεισμική απόκριση των κιόνων της περίστασης του ναού. Έτσι, εξήχθηκαν για πρώτη φορά εκτιμήσεις, ποσοτικού χαρακτήρα, για την ικανότητα των κιόνων να αντιστέκονται σε σεισμικές διεγέρσεις, τόσο στην υπάρχουσα, όσο και στην αποκατεστημένη κατάσταση του μνημείου.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ – ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ – ΑΝΑΔΕΙΞΗ
Το υλικό αποκατάστασης της θεμελίωσης του ναού του Επικούριου Απόλλωνα
Μία από τις κυριότερες εργασίες που περιέλαβε η αποκατάσταση της θεμελίωσης στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούριου Απόλλωνα ήταν η σταθεροποίηση του αργιλικού υποστρώματος της ευθυντηρίας με τσιμέντο και υδράσβεστο. Η ακριβής σύσταση του σταθεροποιημένου αργιλικού υλικού προέκυψε από εργαστηριακή διερεύνηση με γνώμονα να αναπτύσσει τέτοιες αντοχές, ώστε να διαθέτει επαρκή ανθεκτικότητα στις καιρικές επιδράσεις. Τα πλεονεκτήματα του είναι ότι εξασφαλίζει την ασφαλή μετάβαση των φορτίων της ανωδομής στο βράχο, ενώ, λόγω του ότι κατά τις πρώτες ώρες από την παρασκευή του παραμένει πλαστικό και δεν αναπτύσσει συνάφεια με τους λίθους, διευκολύνει την ορθή επανατοποθέτηση των λίθων με δοκιμές και μικροπροσαρμογές.
ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ, ΓΕΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Απομάκρυνση από το ναό του Επικούριου Απόλλωνα δέκα κιόνων, ολόσωμων
Κατά τη διάρκεια της αποξήλωσης του βόρειου τμήματος του ναού του Επικούριου Απόλλωνα απομακρύνθηκαν από το μνημείο ολόσωμοι οι δέκα βορειότεροι κίονες της περίστασής του, βάρους, περίπου, 13 τόνων ο καθένας. Οι μεταφορές των κιόνων πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση της γερανογέφυρας που περιβάλλει το μνημείο, εγκαταστημένη εντός του στεγάστρου του, και μιας ειδικής μεταλλικής λαβής, η οποία μελετήθηκε και κατασκευάστηκε γι αυτό το σκοπόΟι κίονες τοποθετήθηκαν προσωρινά επί βάσεων από οπλισμένο σκυρόδεμα που κατασκευάστηκαν εντός του στεγάστρου, επτά στα βόρεια και τρεις στα δυτικά του μνημείου, και τοποθετήθηκε σε αυτούς προσωρινό δικτύωμα αντιστήριξής τους.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
>> Ασπρόμαυρο ρετρό <<
%5D.jpg)
bassae [από τις εκδόσεις Nelson's Atlas of the Classical World(1959)]
Μια από αυτές είναι από ένα blog που ασχολείται με τις τέχνες και τον πολιτισμό και συνοδεύεται από αυτήν την εκπληκτική ασπρόμαυρη αεροφωτογραφία.
Όπως αναφέρει ο δημιουργός του blog η φωτογραφία είναι από τις εκδόσεις Nelson's Atlas of the Classical World(1959). Περιγράφοντας τη φωτογραφία σημειώνει ότι ο ναός βρίσκεται στη μέση, επισκιάζεται από την έκταση του βράχου και το γυμνό έδαφος που υπάρχει παντού γύρω. Επίσης σεβόμενος τον κόπο, τα έξοδα και την έμπνευση του δημιουργού υπογραμμίζει ότι χρειάζεται να δούμε το πραγματικό βιβλίο για να έχουμε πλήρη εικόνα. Πράγματι για όσους γνωρίζουν την περιοχή και ειδικά τους παλαιότερους αυτή η φωτογραφία εκτός των άλλων ξυπνά μνήμες, καθώς είναι εμφανέστατο το ανάγλυφο του τοπίου χωρίς τις σημερινές μεταβολές. Είναι φανερό ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη ούτε ο αμαξιτός δρόμος που κατασκευαζόταν εκείνη την εποχή και ένωνε το ναό με την Ανδρίτσαινα.
Ο blogger γράφει ότι επισκέφτηκε για πρώτη φορά το ναό, τον Σεπτέμβριο του 1958, μετά από το πρώτο έτος του ως φοιτητής Κλασικών Σπουδών. Τονίζει ότι "η πρώτη επίσκεψη ήταν αξέχαστη, όταν όλοι είχαμε την αίσθηση της ανακάλυψης για κάτι άγριο και ισχυρό". Στην τελευταία του επίσκεψη ήταν πολύ καλύτερα ενημερωμένος για το μνημείο και τον τόπο, αλλά δεν ήταν μια τέτοια εντυπωσιακή εμπειρία. "Η φρικτή σκηνή που καλύπτει το κτίριο σκεπάζει την ομορφιά του και την ιστορία του" γράφει ο επισκέπτης.
Σε επόμενη ανάρτηση θα έχουμε την πλήρη περιγραφή του για το ταξίδι, που αποτελεί και μια μαρτυρία για την ευρύτερη περιοχή.....
.jpg)
epikourios (Πρωτομαγιά του 1962 - LIFE)
.... Το αμερικανικό περιοδικό LIFE, καμάρι του εικονογραφημένου Τύπου των ΗΠΑ από το 1930 ως το 2007, διαθέτει ένα τεράστιο φωτοειδησεογραφικό υλικό ανεκτίμητης αξίας. Το υλικό αυτό, δηλαδή περίπου 10 εκατομμύρια φωτογραφίες, το προσφέρει δωρεάν στο Διαδίκτυο. Ο καθένας θα μπορεί να χρησιμοποιεί αυτόν τον ιστορικό εικονογραφικό θησαυρό υπό δύο όρους: να αναφέρει την πηγή, και να μην το κάνει για εμπορικούς σκοπούς. Παράλληλα, θα υπάρχει και η δυνατότητα αγοράς κάποιου κλισέ, αντί 79-109 δολαρίων, εφόσον από τη χρήση προκύπτει κέρδος, π.χ. η εικονογράφηση βιβλίου ή ντοκιμαντέρ. Το πιο σημαντικό είναι ότι πρόκειται για φωτοειδησεογραφικό υλικό αδημοσίευτο κατά 97%,όπως και αυτή η εκπληκτική φωτογραφία του ναού του Επικούριου Απόλλωνα και της περιοχής.
H λεζάντα φράφει: Temple of Apollo at Bassae, built by Ictinus, on rocky hillside. Photo: Dmitri Kessel./Time & Life Pictures/Getty Images. May 01, 1962
Οι χρήστες του Διαδικτύου έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν κάποια φωτογραφία, καδραρισμένη όπως τη θέλουν, αντί 79-109 δολαρίων, αναλόγως του μεγέθους. Προς πώληση διατίθενται όλα τα κλισέ του αρχείου, χωρίς καμία εξαίρεση, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών που είχαν τραβηχτεί στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η «πλοήγηση» στο ανεκτίμητο αυτό αρχείο του «Life» δεν είναι πάντως εύκολη. Κλισέ ιστορικά, όπως το πορτρέτο μιας μετανάστριας, διαρκούσης της οικονομικής κρίσης του 1936 στις ΗΠΑ, της Δωροθέας Λάνγκε, ή τα εκπληκτικά ενσταντανέ του Ρόμπερτ Κάπα από την απόβαση στη Νορμανδία, μπερδεύονται καθώς είναι μαζί με συνήθεις φωτογραφίες της καθημερινότητας, χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Το αρχείο δεν είναι «ιεραρχημένο», δηλαδή δεν έχει ταξινομηθεί, έστω με κάποια αυθαίρετα κριτήρια, ανάλογα με τη σημασία του θέματος ή την αξία του φωτογράφου. Οποιος όμως έχει υπομονή, μπορεί να ανασύρει «διαμάντια» μέσα από τον σωρό. Η διεύθυνση είναι: http://images.google. com/hosted/life. .....
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
"από visitilia.gr"
Την ίδια εποχή με την κατασκευή των οικοδομών στην Ακρόπολη κτίσθηκε και ο ναός του Επικουρείου Απόλλωνος, κατά πάσα πιθανότητα από τον Ικτίνο, στην αρχαία τοποθεσία Βάσσαι της Φιγαλείας (νοτίως της Ανδρίτσαινας στην Αρκαδία). Ο ναός βρίσκεται σε ορεινή και δύσβατη περιοχή και ήταν κτισμένος κυρίως με τον σκουρόχρωμο ασβεστόλιθο της περιοχής εκτός από τα γλυπτά, τα εσωτερικά κιονόκρανα και την στέγη, που ήταν από μάρμαρο. Το πτερό αποτελούνταν από 6 επί 15 κίονες και ανάγει σε αρχαιότερες μορφές κατασκευής Ο προσανατολισμός του ναού από βορρά προς νότο, σε αντίθεση με τον συνήθη ανατολή-δύση, η μικρή πόρτα στο άκρο του ανατολικού τοίχου, η ζωφόρος που υπήρχε μέσα στον σηκό και όχι στην εξωτερική όψη του ναού και οι ιδιόμορφοι εσωτερικοί κίονες αποτελούν τις κυριότερες και ανεξήγητες καινοτομίες της κατασκευής. Πάντως, ο ναός είναι τρομερά επιβλητικός στο άγριο ορεινό τοπίο.
Λίγα χρόνια μετά την Νίκη του Παιωνίου, Έλληνες καλλιτέχνες φιλοτέχνησαν περίπου το 410 π.Χ. την ζωφόρο του ναού του Επικουρείου Απόλλωνος, στις αρχαίες Βάσσες.
Η ανάγλυφη ζωφόρος ήταν τοποθετημένη γύρω-γύρω μέσα στον σηκό του ναού και στηριζόταν πάνω στην εσωτερική κιονοστοιχία και στους τοίχους. Στις 23 σωζόμενες πλάκες που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο παρουσιάζονται μάχες Κενταύρων με Λαπίθες και Αμαζόνων με Έλληνες. Οι μορφές περιορίζονται από το μέγεθος των πλακών και δεν συνεχίζουν στις διπλανές τους, όπως στον Παρθενώνα. Η σύνθεση είναι κατώτερη καλλιτεχνικά από τα ομοίου θέματος ολόγλυφα του Παρθενώνα αλλά παρ’ όλα αυτά έχει την δική της δύναμη και κίνηση και μεταδίδει στον παρατηρητή την ένταση των μαχών.
Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνος
Είναι ο πρώτος σχεδόν άρτια διατηρημένος ναός στον οποίο αντιπροσωπεύονται για πρώτη φορά και οι τρεις αρχιτεκτονικοί ρυθμοί της αρχαιότητας: ιωνικός, δωρικός, κορινθιακός.
Η θέση που είναι κτισμένος ο ναός, σε υψόμετρο 1.131 μ. , έχει το αρχαίο όνομα "Βάσσαι", που σημαίνει μικρή κοιλάδα μέσα στα βράχια.
Είναι δωρικός περίπτερος, κτισμένος από ντόπιο ασβεστόλιθο. Αποτελείται από πρόναο, σηκό και οπισθόδομο και έχει προσανατολισμό από βορρά προς νότο. Στον σηκό υπήρχε κίονας με κορινθιακό κιονόκρανο, που είναι το αρχαιότερο γνωστό παράδειγμα.
Το ναό κοσμούσε μαρμάρινη, ανάγλυφη ζωφόρος με παράσταση αμαζονομαχίας και κενταυρομαχίας. Οι πλάκες της ζωφόρου έχουν υφαρπαγεί και βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.
Ο ναός, έργο του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα Ικτίνου, χρονολογείται γύρω στα 420 π.Χ. και κτίσθηκε πάνω σε παλαιότερο ναό, από τους κατοίκους της Φιγάλειας προς τιμήν του Επικουρίου Απόλλωνα σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη σωτηρία τους από λοιμό.
Το επίθετο Επικούριος δόθηκε στον Απόλλωνα γύρω στο 650 π.Χ., την εποχή των πολέμων με τους Σπαρτιάτες.
Το 1902, η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία άρχισε στην περιοχή συστηματική αρχαιολογική έρευνα υπό τη γενική διεύθυνση του Κ. Κουρουνιώτη και με τη συνδρομή των Κ. Ρωμαίου και Π. Καββαδία. Συνεχίστηκε στα 1959, 1970 και κατά την περίοδο 1975-79, υπό την διεύθυνση του Ν. Γιαλούρη.
Εχουν γίνει μικρές αναστηλωτικές επεμβάσεις από τον νομομηχανικό Ν. Μπαλάνο και από τον καθηγητή Χ. Μπούρα. Πρόσφατα εκπονήθηκε από την Επιτροπή Επικουρίου Απόλλωνος πλήρης μελέτη αναστήλωσης του ναού.
Σήμερα γίνονται εργασίες συντήρησης του ναού από τους επιστήμονες της Επιτροπής Επικουρίου Απόλλωνος, η οποία εποπτεύει το έργο και έχει έδρα την Αθήνα.
Xάρτης περιοχής Επικούριου
ΒΑΣΣΕΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ. Ναός Επικουρίου Απόλλωνα {πριν το 1987…}
..jpg)
Ch. R. Cockerell, άποψη του ναού των Βασσών, 1811 (φωτ. Bibliotheque nationale de France, Παρίσι).
ΔΕΙΤΕ:
(Το Μώλυ...)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.