ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΜΕΤΑΞΟΣΚΩΛΗΚΕΣ

 Ανθρώπινοι Μεταξοσκώληκες
απόσπασμα από διήγημα του Λευκάδιου Χερν

Δεν είναι ευρύτερα γνωστός στη χώρα μας ο Λευκάδιος Χερν, παρά την ελληνική του καταγωγή από την πλευρά της μητέρας του. Ίσως να δικαιολογείται αυτό ως ένα βαθμό, δεδομένου ότι ως συγγραφέας και προσωπικότητα ανήκει αναμφισβήτητα στην Ιαπωνία, ασχέτως του ότι έγραψε στα αγγλικά. Η ίδια η ζωή του Χερν αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα περιπλάνηση, η οποία, έχοντας ως αφετηρία το νησί της Λευκάδας όπου γεννήθηκε το 1850, καταλήγει, διαμέσου της Αγγλίας, της Νέας Oρλεάνης και των νήσων της Καραϊβικής, σ’ ένα άλλο νησί, την Ιαπωνία, όπου ο Χερν βρήκε δίχως αμφιβολία τη δική του προσωπική Ιθάκη.

“Οι θρησκευτικές πίστεις, του δυτικού κόσμου ειδικότερα, διδάσκουν ότι η επίγεια ζωή μας αποτελεί ένα στάδιο ύπαρξης αντίστοιχο με αυτό της κάμπιας κάποιου εντόμου, η οποία δεν είναι ικανή για οτιδήποτε άλλο παρά  για να καταβροχθίζει με βουλιμία την τροφή της, και ότι ο θάνατος είναι σαν το στάδιο της χρυσαλλίδας μέσα στο κουκούλι, μετά το οποίο είμαστε προορισμένοι να πετάξουμε ψηλά στο ανέσπερο φως. Αυτό που μας λένε, λοιπόν, είναι ότι το σώμα μας κατά τη διάρκεια της υλικής του ύπαρξης πρέπει να εκλαμβάνεται αποκλειστικά και μόνο ως ένα είδος προνύμφης, και μετά το βιολογικό του τέλος ως ένα είδος νύμφης, βεβαιώνοντας κατηγορηματικά ότι αναλόγως της συμπεριφοράς μας ως προνυμφών χάνουμε ή εξασφαλίζουμε τη δυνατότητα να αναπτύξουμε τα φτερά μας κάτω από το θνητό περίβλημά μας. 

 

Επιπλέον, μας λένε ότι δεν χρειάζεται να μας προβληματίζει το γεγονός της αδυναμίας μας να δούμε καμία Ψυχή ως τέλειο  έντομο να βγαίνει από το ανοιγμένο κουκούλι: η έλλειψη αυτή ορατών αποδείξεων δεν σηματοδοτεί τίποτα, αφού η όρασή μας δεν είναι παρά η τυφλωμένη όραση της κάμπιας. Τα μάτια μας βρίσκονται σ’ ένα ημιτελές εξελικτικό στάδιο. Μήπως άραγε δεν υπάρχουν ολόκληρες σκάλες φωτεινής ακτινοβολίας τόσο πάνω όσο και κάτω από τα όρια ευαισθησίας του ανθρώπινου αμφιβληστροειδούς και συνεπώς αόρατες για εμάς; Κατ’ ανάλογο τρόπο ο άνθρωπος-πεταλούδα υφίσταται, παρά το ότι δεν μπορούμε, φυσικά, να τον δούμε.  Όμως, ποια θα ήταν η μοίρα αυτού του ανθρώπινου τέλειου εντόμου στην κατάσταση εκείνη της τέλειας ευδαιμονίας; Από εξελικτικής απόψεως αυτό είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα και η προφανής του απάντηση προέκυψε στο νου  μου εξ αφορμής του ιστορικού αυτών των μεταξοσκωλήκων, οι οποίοι έχουν εξημερωθεί μόνον τις τελευταίες λίγες χιλιάδες χρόνια. Αναλογιστείτε το αποτέλεσμα της παραδείσιας εξημέρωσής μας για μερικά εκατομμύρια χρόνια, φέρ’ ειπείν. Εδώ εννοώ την απώτατη συνέπεια που θα επιφέρει η δυνατότητα της κατά βούληση εκπλήρωσης οποιασδήποτε επιθυμίας σε όσους εύχονται κάτι τέτοιο.  Οι μεταξοσκώληκες έχουν όλα όσα επιθυμούν και ακόμη πολύ περισσότερα.

Οι ανάγκες τους, αν και πολύ απλής μορφής, είναι κατά βάση ταυτόσημες με εκείνες των ανθρώπων: τροφή, σταθερή διαμονή, θαλπωρή, ασφάλεια και άνετη  διαβίωση. Ο ατέρμων κοινωνικός αγώνας έχει ως κύριο σκοπό την εξασφάλιση των προαναφερθέντων. Το όνειρό μας περί παραδείσου δεν είναι άλλο από το όνειρο να αποκτήσουμε όλες αυτές τις απολαβές χωρίς κανένα αντίτιμο σε προσωπικό μόχθο. Ο τρόπος ζωής των μεταξοσκωλήκων αποτελεί την πραγματοποίηση, σε μια μικρή κλίμακα, του δικού μας παραδείσου που οραματιζόμαστε (δεν ασχολούμαι με το δεδομένο ότι μια τεράστια πλειοψηφία  σκωλήκων είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη να υποστεί βασανιστήρια στην  κόλαση και το δεύτερο θάνατο [σ.τ.μ.: βλ. Αποκάλυψη], εφόσον το θέμα με το οποίο καταπιάνομαι είναι ο παράδεισος, όχι οι ψυχές οι καταδικασμένες σε απώλεια. Αναφέρομαι στους εκλεκτούς· στους σκώληκες εκείνους που είναι προορισμένοι για σωτηρία και επαναγέννηση).

Οι μεταξοσκώληκες διαθέτουν κατά πάσα πιθανότητα πολύ ασθενείς αισθήσεις και σαφώς δεν έχουν την ικανότητα να προσευχηθούν. Στην περίπτωση, ωστόσο, που θα μπορούσαν να το κάνουν, δεν θα ήταν σε θέση να ζητήσουν κάτι παραπάνω αυτών που ήδη λαμβάνουν από τον νεαρό που τους ταΐζει κι έχει αναλάβει η φροντίδα τους. Ο νεαρός είναι η δική τους θεία πρόνοια, ένας θεός για την ύπαρξη του οποίου οι μεταξοσκώληκες δεν είναι σε θέση να έχουν παρά μόνον την πλέον αμυδρή ιδέα, ο οποίος θεός, ωστόσο, είναι ακριβώς όπως τον χρειάζονται. Κι εμείς με τη σειρά μας θα θεωρούσαμε, ανοήτως, πολύ τυχερό τον εαυτό μας αν απολαμβάναμε τις ανάλογες, λαμβανομένων υπόψιν των περισσότερο πολύπλοκων αναγκών μας, περιποιήσεις. Μήπως αυτόν τον πόθο μας να απολαύσουμε την αντίστοιχη των μεταξοσκωλήκων φροντίδα δεν καταδεικνύουν οι συνήθεις τύποι των προσευχών μας; Η επιβεβαίωση εκ μέρους μας της ‘ανάγκης μας για θεία αγάπη’ δεν συνιστά άραγε ακούσια ομολογία ότι επιθυμούμε να τύχουμε μεταχείρισης όπως αυτής των μεταξοσκωλήκων, να ζήσουμε δηλαδή μια ζωή χωρίς κόπο με τη βοήθεια των θεών;

Εάν, ωστόσο, οι θεοί ήταν διατεθειμένοι να μας παράσχουν τη μεταχείριση που επιθυμούμε, εμείς οι ίδιοι θα παρείχαμε νέες αποδείξεις, ‘αποδείξεις δια του εκφυλισμού μας’, ότι ο μέγας νόμος της εξέλιξης είναι  πολύ υπεράνω των θεών.

Ένα πρώτο στάδιο αυτού του εκφυλισμού θα συνιστούσε η παντελής ανικανότητά μας να αυτενεργήσουμε, κατόπιν ο σταδιακός παροπλισμός των ανώτερων αισθητηριακών οργάνων, περαιτέρω η συρρίκνωση του εγκεφάλου σ’ έναν αμελητέο σβόλο μάζας, και σ’ ένα απώτερο στάδιο η έκπτωσή μας σε άμορφα σακιά, σε τυφλά στομάχια. Αυτή την κατάληξη σε σωματικό επίπεδο θα είχε το είδος εκείνο της θεϊκής αγάπης που με τόση ραθυμία αποζητούμε. Η λαχτάρα μας για αιώνια ευδαιμονία εντός αιώνιας γαλήνης θα μπορούσε κάλλιστα να ειδωθεί ως μια σατανική έμπνευση που μας εμφύτευσαν οι Κύριοι του Θανάτου και του Σκότους. Όλες οι σκεπτόμενες κι αισθανόμενες μορφές ζωής υπήρξαν, και δεν μπορούν παρά να συνεχίσουν να υπάρχουν, αποκλειστικά και μόνον ως προϊόν αγώνα και μόχθου, το αποτέλεσμα της ατέρμονης διαμάχης μεταξύ των Συμπαντικών Δυνάμεων. Και ο συμπαντικός νόμος είναι αμετάκλητος. Οποιοδήποτε όργανο παύει να υφίσταται επίπονα ερεθίσματα, οποιασδήποτε ικανότητας η χρήση δεν προκύπτει από επίπονους ερεθισμούς, προορίζονται για εξάλειψη. Εάν αδρανοποιηθεί το κίνητρο του πόνου και ο συνεπαγόμενος μόχθος, η ζωή προορίζεται να συρρικνωθεί οπισθοδρομώντας κατ’ αρχήν στο στάδιο του άμορφου πρωτοπλάσματος και τελικά σε αυτό της πλήρους διαλύσεως.”