ΠΕΝΤΕ, Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

"Ε", τὸ πέμπτο γράμμα τῆς ἀλφαβήτου καὶ τὸ ἑλληνικὸ ἀριθμητικὸ σύμβολο γιὰ τὸ 5. 

Ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς περιέχει κάποιες θαυμαστὲς ἰδιότητες ποὺ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἤδη εἶχαν γίνει ἀντικείμενο ἐξερευνήσεως.

Στοὺς Δελφοὺς, τὸ Ε γίνεται ἀνάθημα ἐν προεδρίᾳ παρὰ τῷ θεῷ (ποὺ εἶχε τὴν πρωτοκαθεδρία δίπλα στὸν θεό), ἔχοντας ἀπὸ πολὺ παλαιὰ χαραχθεῖ ἐπὶ τοῦ τείχους τῆς εἰσόδου (προναός) τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἀπόλλωνος, ὁμοῦ μετὰ τῶν δύο ἄλλων Δελφικῶν παραγγελμάτων «γνώθι σαυτὸν» καὶ «μηδὲν ἅγαν».

Ὁ Πλούταρχος θὰ τοῦ ἀφιερώσει ἕνα ὁλόκληρο σύγγραμμά του, τὸ «Περὶ τοῦ Ε ἐν Δελφοῖς» ἐνῶ περὶ τὴν ἰδίαν ἐποχὴν τὸ Ε ἀπεικονίζεται εἰς δελφικὰ νομίσματα.

Ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς εἶναι διὰ τοὺς Πυθαγορείους σύμβολον τῆς τελείας καὶ ὁλοκληρωμένης ἐνώσεως, διότι τὸ 5 προκύπτει ἀπὸ τὴν ἔνωσιν τοῦ πρώτου ἀρτίου καὶ τοῦ πρώτου περιττοῦ ἀριθμοῦ, 2 καὶ 3 (ἡ μονὰς δὲν θεωρεῖται περιττός ἀλλὰ φέρουσα ἀμφότερες τὶς ἰδιότητες τοῦ ἀρτίου καὶ τοῦ περιττοῦ). 

 Ὀνομάσθη συμβολικῶς: 

Γάμος = ἔνωσις τοῦ πρώτου θηλυκοῦ καὶ τοῦ πρώτου ἀρσενικοῦ, ἐπειδὴ ὁ περιττὸς συμβολίζει τὸ ἀρσενικὸν καὶ ὁ ἄρτιος τὸ θηλυκὸν στοιχεῖον.

Ἀφιλονεικία = ὁ ἀριθμὸς συνενώνει τὰ πρωταρχικῶς διάφορα καὶ ἀνόμοια εἴδη τῶν ἀριθμῶν ποὺ τὸν συνθέτουν, τὸ ἄρτιο καὶ τὸ περιττό, τὰ συμφιλιώνει καὶ τὰ συνάπτει (συνέχει) ὡς σύνολον, ἀφοῦ αὐτὸς γεννήθη ἐκ τῆς ἐνώσεώς των.

Φῶς = ἡ πεντὰς θεωρεῖται πὼς «γεννᾶ τὸ φῶς» ἕνεκα τῆς συνθέσεως καὶ ἐνώσεως ὅλων ὅσων προηγουμένως ἦταν διαχωρισμένα καὶ ἐξ αἰτίας τῆς συζεύξεως καὶ συμφιλιώσεως τῶν δύο εἰδῶν ἀριθμῶν.

Πολλαπλασιαζόμενος ὁ 5 δίνει πάντα ἀριθμὸν περιέχοντα τὸν ἐαυτὸν του ἢ παράγωγο τῆς δεκάδος. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος περιέχεται ἐν τῇ δεκάδι εἰς διπλοῦν. Ἀπεκλήθη λοιπὸν καὶ Αἰθὴρ, ἐπειδὴ καὶ ὁ αἰθὴρ εἶναι ὁμοίως ὁ ἴδιος ὡς πέμπτον καὶ ἔν σχέσει μὲ τὸν ἐαυτὸν του διατεταγμένον στοιχεῖον, ἐφ’ ὅσον ἡ φιλονεικία καὶ ἡ μεταβολὴ ὑπάρχουν εἰς τὰ κάτωθεν αὐτοῦ στοιχεῖα ἀπὸ τὴν σελήνη ἕως τὴν γῆν. 

Εὑρίσκεται συνεχῶς εἰς φιλικὴν διάθεσιν πρὸς τὸν ἐαυτὸν του ὡς πρὸς τὴν μορφὴν καὶ τὴν οὐσίαν [ὅπως τὸ 5 ἀναπαράγει τὸν ἐαυτὸ του) καὶ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ παρέχῃ τὸ τοιοῦτον εἰς τὰ ὅμοια καὶ εἰς ὅλα τὰ ἄλλα, τὰ ὁποῖα ἔχουν ἐπιδείξει σαφῆν ἀντίθεσιν εἰς τὰς δύο ἀρχὰς των.

Ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς συμβολίζει τὴν πληρότητα, τὴν τέλεια καὶ ὁλοκληρωμένη γένεσιν, τὸν Κόσμον. Μάλιστα ἀναπαράγει πολλάκις τὸν ἐαυτὸν το ἐν τῷ Κόσμῳ, ὅπως θὰ δοῦμε ἐξετάζοντας μερικὲς ἀπὸ τὶς σημαντικότερες ἐμφανίσεις τοῦ ἀριθμοῦ αὐτοῦ εἰς τὴν μυθολογία, τὴν γεωμετρία καὶ τὰ μαθηματικὰ, τὴν ἀστρονομία/ἀστρολογία, καὶ βεβαίως εἰς τὴν φυσική.

Οἱ πέντε Κόσμοι: γῆς, ὕδατος, ἀέρος καὶ πυρὸς, καὶ ὁ πέμπτος οὐρανός (φῶς, αἰθήρ).

Τὰ πέντε μερίδια τοῦ Κόσμου κατὰ Ὅμηρον: 3 ένδιάμεσα μέρη, οἱ τρεῖς κόσμοι ὅπου ἄρχουν οἱ Δίας, Ποσειδὼν καὶ Πλούτων καὶ 2 πέρατα, ἄνω καὶ κάτω, ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, κοινὰ εἰς ὅλους τοὺς θεοὺς κι ἀνέμητα.

Τὰ πέντε ἰσόγωνα καὶ ἰσόπλευρα στερεὰ σχήματα: Ὁ Πλάτων τὰ ἀποκαλεῖ «κάλλιστα καὶ τελεώτατα σχήματα τῶν ἐν τῆ φύσει κατανοήσας».

Πρόκειται γιὰ τὰ σχήματα τετράεδρον (πυραμὶς), ὀκτάεδρον, εἰκοσάεδρον, κύβος, καὶ δωδεκάεδρον. 

Φέρονται νὰ σχετίζονται μὲ τὰ πέντε στοιχεῖα ὡς ἐξῆς: Κύβος <=> γῆ, Εἰκοσάεδρον <=> ὕδωρ, Ὀκτάεδρον <=> ἀήρ, Τετράεδρον <=> πὺρ καὶ Δωδεκάεδρον <=> αἰθήρ, πᾶν.

Οἱ πέντε παράλληλοι κύκλοι τῆς Οὐρανίας Σφαίρας: ὁ ἀρκτικὸς, ὁ ἀνταρκτικὸς, ὁ θερινὸς τροπικὸς, ὁ χειμερινὸς τροπικὸς καὶ ὁ ἰσημερινὸς – δύο πολικοὶ, δύο τροπικοὶ καὶ ὁ ἰσημερινὸς.

Πέντε οἱ ζῶνες τοῦ κλίματος τῆς Γῆς: δύο πολικὲς, δύο εὔκρατες καὶ ἡ μεταξὺ τῶν τροπικῶν ἰσημερινὴ.

Πέντε τὰ πρόσωπα τῆς Σελήνης: δύο διχοτόμοι, δύο ἀμφίκυρτοι καὶ μία πασιφαῆς.

Πέντε τὰ σχήματα διὰ τῶν κυκλικῶν κινήσεων τῆς Σελήνης καὶ τῶν λοιπῶν ἀστέρων: ἑσπερία ἀνατολὴ, ἑσπερία δύσις, ἐῷα ἀνατολὴ, ἐῷα δύσις καὶ ἡ ἄνευ αὐτῶν ἀπλὴ περιφορά.

Πέντε καὶ τὰ στάδια τροχιᾶς τῶν πέντε ὁρατῶν πλανητῶν: πρώτη ὀρθόδρομη πορεία, στηριγμὸς α’, ἀναδρομὴ, στηριγμὸς β’, δεύτερη ὀρθόδρομη πορεία.

Πέντε τὰ μέρη τῶν φυτῶν: ρίζα, κορμός, φλοιός, φύλλο, καρπός.

Πέντε οἱ τύποι ὑδατίνων πτώσεων: ὄμβρος, χιόνι, δρόσος, χαλάζι, πάχνη.

Πέντε οἱ τύποι ἀερίων ἀναδύσεων: ἀτμός, καπνός, νέφος, ὁμίχλη, ἀνεμώδης τυφὼν (στρόβιλος).

Πέντε οἱ αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου: ὅρασις, ἀκοή, ἀφή, γεύσις, ὄσφρησις.

Πέντε τὰ ἄκρα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος: δύο χέρια, δύο πόδια καὶ ἡ κεφαλή.

Ἡ πεντὰς ἀπεκλήθη ὑπό τινων πεμπάς, ἐπειδὴ οἱ κινήσεις τοῦ Κόσμου πέμπονται συμφώνως πρὸς αὐτὴν. Ἐθεωρήθη ἄριστος μέσος, λόγω τῆς σχέσεώς της μὲ τὴν δεκάδα καὶ αὐτὴ ἡ ἀναλογία τοῦ μέσου παρομοιαζόμενη μὲ καρδία τῆς ἔδωσε τὴν προσωνυμία Καρδιᾶτις. Καὶ πράγματι πρόκειται γιὰ μία κοσμικὴ Καρδία καὶ μέσον λόγου ἄριστον, ἀφοῦ εἰς τὸ σχῆμα ποὺ δημιουργεῖται ἐκ τῆς πεντάδος, τὸ πεντάγωνον (σὺν τὸν ἐγγεγραμμένον αὐτῷ πεντάκτινον ἀστέρα), ἐμπεριέχεται πολλάκις ἡ ἀναλογία τοῦ μέσου, τὸ χρυσοῦν ὀρθογώνιον καὶ ὁ λόγος τῆς χρυσῆς τομῆς φ.

Ἀς δοῦμε τὰ περί μέσου ἀναλόγου. Ἀπὸ ἕναν πεντάκτινο ἀστέρα μποροῦμε νὰ λάβουμε τέσσερις εὐθείες α β γ δ τέτοιες ὥστε νὰ ἰσχύῃ α+β=γ καὶ β+γ=δ. 'Ἐπίσης ἀπὸ ἕνα πεντάγωνον/πεντάκτινον ἀστέρα ἐξάγεται διὰ πολλῶν τρόπων τὸ χρυσοῦν ὀρθογώνιον καὶ ἡ χρυσὴ τομὴ φ, ποὺ οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες θεώρησαν τὴν ἀναλογία τῆς Εὐμορφίας. Καὶ τὴν χρησιμοποίησαν ἐκτενῶς εἰς τὴν ἀρχιτεκτονικὴν Ναῶν, ὅπως ὁ Παρθενὼν καὶ εἰς τὴν γλυπτικὴν ἀγαλμάτων φημισμένου κάλλους, ὅπως ἡ Ἀφροδίτη τῆς Μήλου καὶ οἱ Καρυάτιδες. 

Οἱ ἀναγεννησιακοὶ ζωγράφοι καὶ ἀρχιτέκτονες ἐπίσης χρησιμοποιοῦσαν τὸ χρυσοῦν ὀρθογώνιον εἰς τὰ ἔργα των. Οἱ ἀναλογίες τοῦ πενταγώνου/πεντακτίνου ἀστέρος ἐφαρμόζονται τῷ φυσικῷ κόσμῳ (ἀστερίας, διάφορα ἄνθη) ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. 

Δεῖτε τὴν συναρπαστικὴ παρουσίαση τῶν ἰδιοτήτων ποὺ ἀκολουθεῖ: